Minder files en uitstoot in Randstad door Flevokust Haven

11 juli 2018

De nieuwe haven bij Lelystad kan de files en uitstoot in de Randstad flink helpen terugdringen. Met vaarwegen en een overslagterminal ligt goederenvervoer met binnenvaartschepen in plaats van vrachtwagens voor de hand. Dat kost minder, is duurzamer en is beter te plannen. “Per binnenvaartschip haal je zo 100 tot 150 vrachtwagens van de weg.”

Stel je eens voor: als alle ruim 450 miljoen ton lading die de Rotterdamse haven jaarlijks overslaat in zeecontainers zou zitten en je zou die containers achter elkaar zetten, dan krijg je een muur die bijna vier keer de aardbol omvat. Vanuit Rotterdam waaiert een enorme hoeveelheid goederen uit over Europa - en vice versa, voor een groot deel per vrachtwagen. Dan hebben we het nog niet over de goederen van en naar de Amsterdamse haven, of Antwerpen. De behoefte aan spullen en grondstoffen neemt toe, en dat merken we in Nederland. De wegen worden steeds voller en de luchtkwaliteit verslechtert.

‘Met een hybride binnenvaartschip haal je op het traject Lelystad-Rotterdam 90% minder CO2-uitstoot’

Van de weg naar water

Flevokust Haven kan de files en uitstoot in de Randstad flink helpen terugdringen. Daarom heeft het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat vanuit het programma Beter Benutten bijgedragen aan de totstandkoming van Flevokust Haven. “Door Flevokust Haven kunnen goederen van de weg naar binnenvaartschepen”, zegt Ron Hofman van het ministerie. “We verwachten in 2020 dagelijks 200 tot 230 minder vrachtwagens op de wegen tussen Lelystad-Rotterdam en Lelystad-Amsterdam.” Op jaarbasis zijn dat er 73.000 tot 84.000. Ron Hofman: “In de jaren daarna zal dit met de doorontwikkeling van Flevokust Haven verder toenemen.”

Chauffeurstekort

Met binnenvaart los je meteen het probleem van het tekort aan vrachtwagenchauffeurs op, zegt Miranda Volker. Zij is logistiek adviseur van Bureau Voorlichting Binnenvaart en logistiek makelaar binnen Beter Benutten voor de Provincie Overijssel. “Eén binnenvaartschip vervoert 200 TEU, dat zijn 100 tot 150 vrachtwagenchauffeurs. Veel chauffeurs rijden bovendien liever korte ritten - zoals voor- en natransport - dan lange afstanden, want uren in de file en wachten in Rotterdam is niet altijd even leuk.”

 90% minder uitstoot

“Lading per binnenvaart vervoeren is voor bedrijven een goede manier om hun duurzaamheidsdoelstellingen te halen”, zegt Miranda Volker. “Binnenvaart is 20-30% schoner, ook als je het voor- en natransport met dieselvrachtwagens meerekent.” En met ontwikkelingen in de binnenvaart zoals digitale informatievoorziening en milieu-, energie-, veiligheids- en tijdbesparende innovaties, zijn nog veel grotere winsten te behalen. Miranda Volker: “Er zijn initiatieven met hybride schepen die op diesel en elektrisch varen, dan praat je over 85% minder CO2-uitstoot. Vanuit Lelystad haal je zelfs 90% minder CO2-uitstoot, want het traject Lelystad-Rotterdam leent zich door weinig stroming op het Amsterdam-Rijnkanaal heel goed voor elektrisch varen. Het voor- en natransport zou heel goed kunnen met elektrische vrachtwagens; het gaat om korte afstanden.”

Just in time

Vaak wordt gedacht dat binnenvaart veel langzamer is dan vrachtwagens. “Binnenvaart is niet sneller, wel just in time”, weerlegt Miranda Volker. “Je weet precies wanneer je je container krijgt. Komt deze met een vrachtwagen, dan kan hij door files een paar uur later zijn. Dan is het bedrijf misschien al dicht. Verder is het ook perceptie. Een vrachtwagenchauffeur gaat vaak ’s ochtends vroeg een container halen. Een binnenvaartschip wordt bijvoorbeeld ’s avonds geladen, vaart vaak ’s nachts en is dan ’s ochtends bij de inlandterminal. Je verliest dus geen tijd. En je hebt in één keer 200 containers. Bovendien: als het echt urgent is, kun je er ook voor kiezen om een paar containers alvast per vrachtwagen te laten komen en de rest per binnenvaartschip: varen als het kan, rijden als het moet.” 

Eerlijke vergelijking

De prijs is ook een voordeel van binnenvaartvervoer. Miranda Volker: “Het binnenvaarttraject is per ton per kilometer goedkoper dan de vrachtwagen. Maar om een eerlijke vergelijking te maken, moet je wel álles meenemen, dus ook de overslag en het natransport. Bij de vergelijking met het vervoer over de weg is het belangrijk om bij het basisvrachtwagentarief ook wachturen en toeslagen voor vervoer binnen de Rotterdamse haven mee te nemen, zoals de Deltatoeslag naar de Maasvlakte. De basis is dan misschien 350 euro voor een vrachtwagenrit met een container, maar met de extra toeslagen kom je zo op 500 euro.”

Mooie kansen

De ligging van Flevokust Haven biedt volop kansen om de Randstad te ontlasten van vrachtwagens. Miranda Volker: “Richting het westen en zuiden is veel bedrijvigheid die nu vrij ver van een inlandterminal zit, zoals de vele bedrijven met distributiecentra aan de A6 Almere-Lelystad. Die vervoeren hun lading nu grotendeels over de weg. Ook bedrijven in Harderwijk, Putten en Nijkerk kunnen profijt van de haven hebben.” Daarnaast biedt Flevokust Haven mogelijkheden voor nieuwe bedrijvigheid. “Niet alleen de hoeveelheid containers neemt toe, ook de hernieuwbare energieproducten zoals restproducten en organische meststoffen. Dat zijn supermooie stromen.”

Ze ziet ook een mooie rol voor Flevokust Haven als bouwmaterialen-hub. “Er wordt meer gebouwd. De bouwmaterialen komen vaak uit België en worden nu allemaal met vrachtwagens aangeleverd. Je zou ze heel goed per binnenvaart naar Flevokust Haven kunnen brengen en ze vanuit deze hub naar Noord-Nederland verspreiden. Er zit heel veel potentie in Flevokust Haven als draaischijf van lading.”

Samenwerken

“Bedrijven en andere betrokken partijen in de vervoersketen kunnen extra profijt van Flevokust Haven hebben door samen te werken”, stelt Miranda Volker. “Normaal moet een lege container zo snel mogelijk terug naar de zeerederij, maar voor een verlader is het veel handiger als z’n container bij een terminal in de buurt staat. Dan kun je zeggen: ik heb nu plek in m’n magazijn, kan ik hem over twee uur krijgen? Zo kun je je logistiek, en dus je mensen, veel beter plannen. Met zeerederijen kun je afspraken maken dat de lege containers iets langer in het achterland mogen blijven; dan zijn ze te gebruiken voor export en gaan ze vol weer terug. Als je dat met meer partijen doet, sta je sterker.”  

140.000 vrachtwagens minder

Met de aantrekkende economie en het groeiende goederenvervoer is Flevokust Haven een onmisbare schakel in een leefbare Randstad. Ron Hofman: “In 2030 verwachten we 210.000 TEU aan containers in Flevokust Haven. Daarmee haalt de haven zo’n 140.000 vrachtwagens van de weg. Dat levert een substantiële bijdrage aan minder knelpunten, minder files en een beter milieu.”